Print Friendly, PDF & Email
  • پایگاه خبری یزد باما : مصاحبه سایت ایران تئاتر با دکتر محمود دهقان هراتی رئیس انجمن نمایش استان یزد

    پایگاه خبری یزد باما ؛ به نقل از سایت ایران تئاتر ؛ پس از رسیدن به یزد، خیلی سریع خودمان را به دکتر محمود دهقان هراتی، که رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان یزد بود رساندیم، تا حال تئاتر را در این شهر، بدون واسطه از او جویا شویم.

    در اولین سوالمان از او، در مورد تاریخ تئاتر در یزد و پیدایش آن در این شهر می پرسیم؟
    دهقان هراتی، بعد از چند لحظه سکوت، این طور پاسخ می دهد: شروع فعالیت های تئاتر، در این شهر و استان،  به زمان پهلوی اول بر می گردد. از آن زمان شواهدی موجود است که نشان می دهد ، هم زمان با احداث راه آهن ، مستشاران نظامی انگلیسی، در این شهر به  فعالیت های نمایشی  مشغول بوده اند. به دلیل ارتباط نزدیک مستشاران با زردشتیان یزدی ، این تکنیک بعد از چندی به آنها منتقل می شود و آنها ادامه دهنده ی فعالیت های نمایشی یزد، در بنیادی تحت عنوان مارکار می شوند. بنیادی که در حال حاضر، به دلیل مهاجرت زردشتیان، در هندوستان فعال است.
    موج دوم فعالیت های تئاتر در شهر یزد، از زمان پهلوی دوم و همراه با اقدامات وزارت فرهنگ در جهت ترویج هنر، آغاز می شود. اقداماتی نظیر:

    ۱- فرستادن کارشناسان مجرب ، برای آموزش تئاتر به علاقمندان در شهر یزد.

    ۲- تاسیس سازمان پیش آهنگ که کار آن، برگزاری فعالیت های هنری در مدارس بوده است.

    در اثر این اقدامات مردم زیادی در یزد به تئاتر علاقمند می شوند. علاقمندانی که تئاتر برایشان از همه چیز اولویت بیشتری پیدا می کند و می خواهند که در آن فعالیت بیشتری انجام دهند. علی اکبر شریعتی که حال او را به عنوان پدر تئاتر یزد می شناسیم، یکی از همین افراد است. وی کسی است که برای یادگیری هرچه بهتر تئاتر به اصفهان کوچ می کند، چراکه در آن زمان ( یعنی بین دهه ۳۰ تا ۴۰) آموزش تئاتر در یزد به صورت مقطعی انجام می شده است ولی او برای رسیدن به هدف خود، نیاز به کلاس های پیوسته و پیشرفته داشته است. شریعتی پس از طی دوره آموزشی خود در اصفهان، با کوله باری از تجربه به یزد بازمی گردد و اقدامات خود را ، با آموزش دادن دانش آموزانی شروع می کند ، که به تئاتر، بیش از همه چیز های پیرامونشان علاقه نشان می دهند.

    با آمدن نسل دوم کارشناسان فرهنگی، موج بعدی پیشرفت تئاتر در یزد آغاز می شود. معروف ترین فرد در بین این کارشناسان، آقای آتش تقی پور بودند که با آموزش های خود ، استعداد های فراوانی را همچون ۱- آقای مدیر طاهری ۲-آقای ابوالحسنی ۳- آقای مهدی نژاد ۴- آقای احتیاط و ۵- مرحوم عرب شاهی، که حال از بزرگان تئاتر یزد هستند، را وارد عرصه تئاتر می کنند.

    روند پیشرفت تئاتر در یزد زمانی متوقف میشود که تحولات سیاسی کشور به طور غیر مستقیم در تئاتر تاثیر می گذارد و آن را وارد دوره فطرت می کند. دوره ای که هنرمندان از آینده کاری خود با خبر نیستند و در دل سردی کامل به سر می برند. اما ناگهان از سال ۶۲ با افتتاح جشنواره های تئاتر ، بهانه ای به وجود می آید تا تئاتری های یزد دور هم جمع شوند و برای موج جدید فعالیت های خود کانون تئاتر یزد را به وجود آورند.
    اقدام به تاسیس تئاتر دانش آموزی، اولین حرکت کانون تئاتر یزد بود، که بعد از مدت ها با فعالیت مستمر فعالانش، جرقه ای را در تئاتر یزد ایجاد می کند. کانون تئاتر یزد با این اقدام، افراد مستعدی را به تئاتر و تلویزیون یزد معرفی می کنند. افرادی که هنوز در صحنه های تئاتر یزد مشغول فعالیت هستند و به نسل سوم تئاتر یزد معروف شده اند.

    تاسیس هنرستان هنر های نمایشی در اوایل دهه ۷۰ ، حرکت بعدی بود، که تاثیر به سزایی را در پیشرفت تئاتر یزد ایفا کرد. فعالیت های این هنرستان طی ۵-۶ دوره ای که تشکیل می شود، جریانی را به راه می اندازد، که حال به جریان نوگرای تئاتر یزد معروف شده است. چراکه عضو های آن به صورت تجربی و آکادمیک به وجود آمدند و امروز هم بدنه کارشناسان تئاتر یزد را تشکیل می دهند. خیلی ازین افراد در حال حاضر ساکن تهران بوده و در تئاتر این شهر فعالیت می کنند، به عنوان مثال یکی از این افراد علی اصغر دشتی است که حال در تئاتر تهران فعالیت می کند.
    بعد از این جریان ما به روند صعودی خود ادامه دادیم و حال با اقدامات
    ۱-۲ سال اخیر به این نقطه در تئاتر کشور رسیده ایم، که از نظر من بالاترین نقطه در تاریخ تئاتر این شهر است.

    از او می پرسی در حال حاضر ، استقبال مردم از نمایش ها چگونه است و اینکه آیا حال تئاتر این شهر، این قدر که شما می گویید خوب است؟ و اگر این طور است، تئاتر یزد چه برنامه ای را پیش گرفته که حال در این جایگاه قرار گرفته است؟
    پاسخ می دهد: استقبال مردم از نمایش ها خوب بوده ولی نمی توان گفت که حال تئاتر خوب است!
    در
    ۲سال گذشته ، تئاتر در یزد روند صعودی را طی کرده است، که برای همه،  قابل حس کردن بوده. به عنوان مثال ما از سال گذشته هیچ گاه سالن هایمان خالی نبوده و در تمام طول سال، ۲-۳ نمایش در صحنه داشته ایم .
    به این ترتیب ، اگر بخواهیم وضعیت تئاتر را در یزد بررسی کنیم، می توان گفت که
    ۶۰ -۷۰ درصد  نسبت به ۳ سال گذشته  پیشرفت داشته ایم، که البته این وضعیت با نقطه مطلوب ما خیلی فاصله دارد.
    او دلیل این پیشرفت را چنین بیان می کند: مهمترین عامل آن، برگزاری هفته تئاتر یزد بوده است. این هفته در سال گذشته برگزار شد و در آن، ما ورکشاپ های تئاتر را با حضور اساتید حرفه ای، برای علاقمندان در یزد،  برگزار کردیم.

    برگزاری این ورکشاپ ها، خون تازه ای را در رگ های هنرمندان این استان به وجود آورد و باعث فعالیت اکثر آنها شد.از نکات جالب در برگزاری هفته تئاتر ، بودجه آن بود، که به جای تامین آن از طریق تهران با تعطیلی جشنواره تئاتر استانی فراهم شد. البته این کار باعث پیشرفت تئاتر شهرمان شد و ما ازین اقدام در آن وضعیت به شدت راضی هستیم.

    حرف های دهقان هراتی از هفته تئاتر چیزی نبود که بتوان به سادگی از آن عبور کرد، . اما ما چاره ای جز گذر از این موضوع و مطرح کردن سوال بعد نداشتیم، به همین دلیل از او در مورد ملاک و معیار مردم برای اینکه به تماشای نمایشی بروند ، می پرسیم؟

    وی پاسخ می دهد: عواملی مختلفی باعث استقبال مردم می شود که به ترتیب اولویت برایتان می شمارم:
    ۱- بودن چهره در نمایش ها از همه چیز بیشتر در این قضیه تاثیر گذار است.
    ۲-  موضوع نمایش نیز برای مردم از اولویت هاست. به این صورت که مردم از نمایش های کمدی و مذهبی بیشتر استقبال می کنند.
    ۳- عامل بعدی برای مردم، کارگردان نمایش و شناختی است که از کارهای او دارند.
    ۴- فصل نمایش نیز در استقبال مردم تاثیر گزار بوده و بهترین فصل برای اجرا در یزد،  بهار و پاییز است.
    این عوامل تاثیر به سزایی در استقبال مردم دارد اما به طور کلی اگر نمایش با کیفیتی در یزد به نمایش در آید، قطعا مورد استقبال مردم قرار خواهد گرفت.

    برای آشنایی بیشتر با تئاتر یزد، در سوال بعدی از او در مورد سالن های فعال و غیر فعال تئاتر این شهر می پرسیم؟
    دهقان هراتی بعد از چند لحظه سکوت آهی می کشد و این طور پاسخ می دهد: قبل از آنکه سالن های فعال تئاتر یزد را معرفی کنم، می خواهم از دوره ای یاد کنم که هنرمندان یزد هنوز آن را فراموش نکرده اند و از آن به دوره سیاه تئاتر یزد یاد می کنند. این دوره در دولت قبل و زمان آقای عجمین بود. ایشان به عنوان مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد به این شهر آمدند. ما در یزد سالنی داشتیم مشابه به سالن مولوی تهران که حتی هنرمندان با هزینه شخصی خود بخشی را به آن اضافه کرده بودند، که در آن تئاتر کودک دنبال می شد، ولی ایشان بدون توجه به اعتراضات هنرمندان این سالن را به سالن همایش تبدیل کردند و حتی بخشی را که ما با هزینه شخصی خود اضافه کرده بودیم را، با لودر خراب کردند و آنجا در حال حاضر به یک پارکینگ تبدیل شده است. چیزی که می خواهم بگویم این است، حال ایشان و همراهانشان به سر کار قبلی خود برگشته اند ولی ما بهترین سالن تئاتر خود را از دست داده ایم.
    هراتی پس از مکث کوتاهی صحبت هایش را این طور ادامه داد:
    در مورد معرفی سالن های تئاتر یزد ، باید بگویم که ما در حال حاضر
    ۳ سالن فعال داریم:
    ۱- تالار هنر با ظرفیت ۱۶۰ نفر
    ۲- تالار شرف الدین علی یزدی با ظرفیت ۱۷۰ نفر که اخیرا به بخش خصوصی واگذار شده ولی با تعامل وزارت ارشاد، گروه ها نمایشی ، می توانند در ۵۰ درصد از روز های سال، در این سالن نمایش اجرا کنند.
    این
    ۲سالن قاب عکسی بوده و دارای امکانات نور و صدای ضعیفی است.
    ۳- سالن تازه تاسیس حوزه هنری با ظرفیت ۷۰ نفر که یک سالن بلک باکس بوده و امکانات متوسطی دارد.
    قرار است با تعامل آقا غیاثی( مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد)، با شهرداری یک بلک باکس مجهز در یزد ساخته شود ولی در حد طرح و ایده بوده و فعلا فقط روی کاغذ آمده است.
    در آخر باید از آقای غیاثی تشکر کنم که ارتباط خوبی با بچه های نمایش داشته و بیشترین حمایت را از ما کرده اند.

    ازین  بحث گذر کردیم و برای آشنایی با شرایط تئاتر یزد در سوال بعدی از دهقان هراتی می پرسیم ملاک و معیار مسئولان استان برای دادن سالن به گروه های نمایشی چیست؟ و آیا سالن های نمایش را در اختیار جوان ها قرار می دهید؟ و در این صورت استقبال مردم از نمایش ها به چه صورت بوده؟ طول اجرای عموم و قیمت بلیط نمایش ها در یزد به چه صورت است؟
    وی می گوید: ما هیچ تفاوتی را در دادن سالن نمایش بین افراد جوان و پیر قائل نیستیم. ملاک و معیار ما کیفیت نمایش و تایید شورای نظارت است. پس با این تعریف جوان ها هم با ارائه کار با کیفیت به راحتی می توانند در یزد نمایشی را به صحنه ببرند و در این صورت مردم قطعا از کار آنها حمایت خواهند کرد.
    طول اجرا عموم در یزد
    ۱۰ شب بوده که تعداد آن تا زمانی که مورد استقبال قرار گیرد، تمدید خواهد شد.
    قیمت بلیط نیز برای نمایش های بومی بین
    ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان و برای نمایش های مهمان دارای چهره بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است، که چون ما کمک هزینه ای به گروه ها برای اجرا نمی دهیم، ۱۰۰درصد بلیط فروشی به دست خود گروه می رسد.
    در سوال آخر از دهقان هراتی می پرسیم: به نظر شما با انجام چه کارهایی  تئاتر یزد پیشرفت بهتری خواهد کرد:
    او این طور پاسخ می دهد: تعامل و ارتباط خیلی کمک می کند، به عنوان مثال یکی از دغدغه های  بچه ها در شهرستان ، دیدن نمایش های تهران است، که به دلیل کمبود آن،  فاصله زیادی را با پایتخت حس می کنند.
    مورد بعدی آموزش است که همه چیز برای شروع آن مهیا است غیر از بودجه و اگر حمایت مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، آقای غیاثی نبود، ما نمی توانستیم، همین میزان ورکشاپ های آموزشی را در یزد اجرا کنیم. متاسفانه بودجه انجمن هنرهای نمایشی خیلی اندک است، ولی همان هم به موقع پرداخت نمی شود، به عنوان مثال هنوز طلب های پارسال ما پرداخت نشده است! در آخر امیدوارم تئاتر یزد و شهرستان های دیگر هرچه زودتر به پویایی لازم برسند و باعث درخشش تئاتر در کشور شوند.

    این کارگردان تئاتر را ترک می کنیم تا یزد را از نزدیک ببینیم و با مردم عادی شهر گپ بزنیم، برای دیدن تئاتر برنامه ریزی کنیم و عکسی به یادگار !

    گزارش از حامد قریب