خودکارکردن و اتوماسیون، در حال تغییردادن روزنامه‌نگاری‌است.
به نقل از روزنامه همشهری ، در سازمان‌های بزرگ خبری، الگوریتم‌ها هر روز بدون دخالت انسانی چندانی، هزاران مطلب تولید می‌کنند و مطالبی که به‌وسیله روباتها نوشته می‌شوند به طور گسترده در پوشش‌دادن حوزههایی مشخص ـ به‌خصوص اخبار اقتصادی و ورزشی ـ در حال افزایش‌اند. خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید که اکنون مطالبی خودکار را درباره گزارش درآمدهای سه‌ماهه حدود 3هزار و 700 شرکت تولید می‌کند که تعدادش بسیار بیشتر از 400شرکتی‌است که قبلا گزارشهای فصلی‌شان پوشش داده می‌شد.
آسوشیتدپرس برخی از خبرهای ورزشی خود را نیز خودکار کرده است. نزدیک‌ترین رقبای آسوشیتدپرس، یعنی رویترز و خبرگزاری فرانسه نیز به طور مشابه، هر سال هزاران مطلب خودکار تولید می‌کنند.
خبرگزاریهای کوچک‌تر هم استفاده از خودکارسازی را شروع کرده‌اند. برای نمونه، خبرگزاری نروژی ان‌تی‌بی هم‌اکنون روی الگوریتمهایی کار می‌کند که برای همه 20هزار بازی فوتبالی که هر سال در این کشور برگزار می‌شود، بر اساس دادههای انجمن فوتبال نروژ، مطلب تولید کند.
خبرگزاریها دلایل مختلفی برای نوشتن خودکار اخبار دارند.
برخی مثل رویترز، به اخبار اقتصادی توجه دارند و شیفته سرعت هستند؛ برخی دیگر، از خودکارسازی برای این استفاده می‌کنند که پوشش خبری خود را در حوزههایی خاص گسترش دهند، این پوشش را تخصصی کنند، تنوع منطقه‌ای بیشتری در مطالب خود ارائه کنند یا محتوا را بر اساس علایق خوانندگان، شخصی سازند. مؤسسات پیشرو در صنف خبرگزاری امیدوارند خودکارسازی، ارزش افزوده بیشتری برای مشتریان آنها فراهم آورد و مسیرهای تازه‌ای برای درآمدزایی خودشان باز کند.
استفاده از روباتها برای تولید متن ـ آن‌طور که محققان می‌گویند ـ مهم‌‌ترین گام چندین دهه خودکارسازی در تحریریه‌ها بوده است.
همان‌طور که رایانه‌ها باعث ازدست‌رفتن شغل حروف‌چین‌ها و کارمندان دفتری شده‌اند، تولید متن خودکار و الگوریتم‌های خبریابی می‌تواند خبرنگاران و گروه‌های رصد اخبار را در آینده بیکار کند.
برخی از روزنامه‌نگاران نگرانند که این اتفاق به تنوع و پیچیدگی کمتر در خبرها منجر شود.
نه‌تنها خبرنویسی بلکه یافتن اخبار و تولید ویدئو نیز در حال خودکارشدن است.
یکی از پیشرفت‌های الگوریتمی اخیر، ابزاری‌است به نام «رصدکننده اخبار رویترز» که در رسانه‌‌های اجتماعی، خبرنگاران را از اخبار فوری مطلع می‌کند. رویترز همچنین با همکاری شرکت نرم‌افزاری «ویبیتز» در حال تلاش برای تولید ویدئو است. در این میان، بی‌بی‌سی نیز نرم‌افزار ترجمه خودکار ویدئو را توسعه می‌دهد.
تا‌کنون پیمایشی کامل درباره پروژه‌های خودکارسازی در خبرگزاریهای مختلف انجام نشده است.
در تحقیقی که الکساندر فانتا انجام داده، تلاش شده است که این شکاف، کم شود.
در این تحقیق، با روزنامه‌نگاران ارشد و نرم‌افزارنویسان در 15خبرگزاری مختلف درآمریکا و سراسر اروپا مصاحبه شده تا استفاده از خودکارسازی و توان بالقوه آن در آینده ارزیابی شود.
جایگاه کنونی روباتها در خبرگزاریها
از میان 14خبرگزاری بزرگ اروپایی و خبرگزاری آسوشیتدپرس در آمریکا که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند 9خبرگزاری در حال استفاده از برخی شکل‌های تولید اخبار خودکار هستند؛ 2خبرگزاری نیز اعلام کرده‌اند که در حال کار روی پروژه‌های خودکارسازی‌اند. در این میان، تنها 3خبرگزاری در چک، اسپانیا و ایتالیا از هیچ‌یک از انواع خودکارسازی اخبار استفاده نمی‌کنند.
حوزههای اقتصادی و ورزشی، حوزههای خبری‌ای هستند که در آنها بیشترین استفاده از روباتهای روزنامه‌نگار صورت می‌گیرد. دلیل اینکه بسیاری از خبرگزاریها روی اخبار ورزشی خودکار متمرکز شده‌اند، سهولت دسترسی به دادهها در این حوزه است.
روباتهای خبرنگار درباره نتایج انتخابات به همان اندازه مطلب می‌نویسند که درباره آمار و ارقام رسمی مربوط به آموزش، بیکاری و معاملات ملکی. این حوزه‌ها معمولا متکی به منابع رسمی‌ای هستند که آمار را در قالب‌هایی با قابلیت استفاده آسان ارائه می‌کنند.
بیشتر روباتهای روزنامه‌نگار، خیلی پیشرفته و باریک‌بین نیستند. تنها 2خبرگزاری ارزیابی‌شده ـ یعنی رویترز و خبرگزاری نروژ ـ از الگوریتمهایی استفاده می‌کنند که قادرند اطلاعات جدید را با دادههای تاریخی، مقایسه و آنها را به‌صورت جملاتی معنی‌دار تفسیر کنند.
ابزاری که خبرگزاری تی‌تی سوئد به کار می‌برد، آمار محلی عملکرد مدارس و قیمت‌های املاک را با میانگین کشوری مقایسه می‌کند اما بقیه خبرگزاریها از روباتها فقط برای گزارش دادههای جدید استفاده می‌کنند تا تنها یک دید اولیه به مخاطب بدهد، نه اینکه مطالبی تولید کند که تصویر بزرگ‌تری را از رویداد در چارچوبی تاریخی ارائه کند.
یک دلیل این امر، مراقبت و پیشگیری از رخ‌دادن اشتباهات احتمالی هنگام مقایسه دادههای جدید با دادههای قدیمی‌است.
باید گفت که همه موارد خودکارسازی در خبرگزاریها برای مشتریان و خوانندگان، آشکار نمی‌شود.
آسوشیتدپرس و رویترز مطالبی را که روباتها نوشته‌اند نشانه‌گذاری می‌کنند؛ با این حال، دست‌کم 2خبرگزاری هستند که مطالبی را منتشر می‌کنند بدون اینکه اشاره کنند در نوشتن آنها روباتها همکاری داشته‌اند.
بسیاری از محتواهای خودکار بدون اینکه به وسیله یک دبیر یا سردبیر انسانی بازبینی شوند منتشر می‌شوند.
یکی از مدیران بخش نوآوری خبرگزاری رویترز می‌گوید که هر روز حدود 950خبر فوری و 400مطلب، بدون دخالت انسانی در این خبرگزاری منتشر می‌شود. دست‌کم در 4خبرگزاری مورد مطالعه دیگر نیز همین ماجرا رخ می‌دهد.
دبیران می‌گویند اگر مطالب به وسیله انسان مرور شوند، ارزش خودکارسازی به‌شدت محدود خواهد شد.
انگیزه مهم خودکارسازی محتوا امید به تولید محصولات جدید است.
دست‌کم 6خبرگزاری گفته‌اند که محتوای خودکار باعث ایجاد محصولات خبری جدید یا توسعه خدمات خبری کنونی در حوزههایی مشخص خواهد شد.
در نقطه مقابل، هیچ خبرگزاری‌ای به کاهش هزینه‌های نیروی انسانی به‌عنوان عاملی برای خودکارسازی محتوا اشاره نکرده است؛ با این حال، خودکارسازی در تغییر چگونگی تخصیص منابع مالی در تحریریه‌ها نقش داشته است.
یک دلیل احتمالی برای اینکه روباتها جایگزین کارکنان انسانی نمی‌شوند، هزینه است. توسعه فناوری‌هایی که بتوانند روباتهای پیشرفته‌تری برای خبرنویسی و گزارشگری بسازند نیازمند بودجه‌‌های زیاد است و در عصر کنونی که رسانه‌ها گرفتار مشکلات مالی هستند، این کار دشوارتر است.
خودکارسازی باعث می‌شود که وظیفه‌ای جدید یعنی حفظ و نگهداری دادهها به وجود بیاید؛ برای مثال، لازم است مجموعه داده‌هایی که از گزارشهای درآمد شرکت‌ها تهیه می‌شود، مدام به‌روز شود ؛چون ممکن است شرکت‌ها نام خود را تغییر داده، در هم ادغام شده یا حتی گزارشهای نادرست ارائه کرده باشند.
بنابراین در این مسائل، نمی‌توان یک الگوریتم درست کرد، به‌دست روبات داد که بر اساس آن خبر تولید کند و سپس مسئله را فراموش کرد.
نکته دیگر این است که دسترسی به دادهها به طور پیوسته، نیازمند رجوع به اشخاص ثالث یا منابع رسمی‌است و این کار نیز از روباتها برنمی‌آید. چنین اموری باعث شده است که هنوز فضای کار برای روباتهای خبرنگار، خیلی وسیع نباشد.
محدودیت‌‌های خودکارسازی
هنوز خیلی راحت نمی‌توان گفت که روباتهای روزنامه‌نگار آمده‌اند و حالا میتوانند جای نیروهای انسانی را در تحریریه‌ها بگیرند.
عوامل مختلفی وجود دارد که مانع پیشرفت خودکارشدن رسانه‌ها می‌شود. دسترسی به دادهها یکی از عوامل اساسی‌است؛ برای همین فعلا استفاده از خودکارسازی در روزنامه‌نگاری بیش از میزان کنونی، باید محدود شود.
در برخی از حوزه‌ها مثل اقتصاد و ورزش که دادههای ساختاریافته آماده‌اند، استفاده از روباتها دشوار نیست اما در حوزههایی که دادهها از بیرون در دسترس نیستند، خبرگزاریها ناچارند که به دادههای خود اتکا کنند. آنها باید دادهها را به‌روز کنند و با تحلیل خاص و زیرکی اطلاعات را پیدا کنند؛ کاری که از دست روباتها ساخته نیست.
استفاده از روزنامه‌نگاری خودکارشده در خبرگزاریها این مشکل را دارد که اشتیاق برای نوآوری را در این رسانه‌ها از بین می‌برد. روزنامه‌نگاری صرفا خبردادن از یک سری آمار و ارقام نیست و کاری به‌شدت خلاقانه است اما روباتها فاصله زیادی با این خلاقیت دارند.
از سوی دیگر، خود حوزه نشر اخبار نیز در مواجهه با ظرفیت‌های خودکارسازی محتوا، دارای نوآوری‌های زیادی نیست. بسیاری از خبرگزاریها می‌‌خواهند که از فناوری‌های جدید برای تولید محتواهای سنتی خود استفاده کنند، در صورتی که می‌توان محصولات خبری جدیدی تولید کرد که با دوران خودکارسازی، سازگار باشند.
مشکل دیگری که خودکارسازی را با محدودیت مواجه می‌کند، خودکارشدن بالا به پایین محتواست.
فرهنگ تحریریه‌ها دارای یک طبیعت بالا به پایین است؛ نوآوری، عموما از چهره‌های پیشرو سرمی‌زند و در یک مقیاس سازمانی، مفهوم‌پردازی می‌شود.
با این حال، ممکن است که خبرنگاران خودشان کار خود را خودکار کنند؛ به جای اینکه منتظر باشند گروه توسعه منابع در خبرگزاری این کار را انجام دهد! ولی اگر خود خبرنگاران این کار را بکنند، با سد فرهنگ بالا به پایین مواجه می‌شوند و معمولا به نتیجه نمی‌رسند.
یکی از راه‌های مقابله با خودکارسازی بالا به پایین خبرگزاریها این است که نرم‌افزارهایی طراحی شوند که کارکردن با آنها ساده باشد و برای کارهای روزمره تحریریه به وسیله خود خبرنگاران به کار برده شوند.
توسعه روزنامه‌نگاری خودکارشده بستگی به پیشرفت‌های حوزه هوش مصنوعی دارد. نرم‌افزارهایی که خودشان یاد می‌گیرند، عاقبت میتوانند در داده‌کاوی به جلو حرکت کنند و کار با دادههای ساخت‌نیافته را راحت‌تر کنند.
فناوری‌هایی مثل تبدیل صحبت‌ها به متن، شناخت افراد از روی تصاویر یا موتورهای جست‌وجو در آرشیو‌ها، به طور گسترده میتوانند خودکارسازی را در عرصه روزنامه‌نگاری بهبود بخشند و ارزش افزوده‌ای برای کار روباتهای روزنامه‌نگار به وجود بیاورند.
خودکارسازی در روزنامه‌نگاری هنوز بسیار محدود است.
روزنامه‌نگاران نگرانند که روباتهای فعلی، داده‌هایی تولید کنند که متکی به یک جریان اطلاعات و یک‌بعدی و فاقد کیفیت لازم باشند.
اما نکته مهم، تنوع است؛ ممکن است نسل بعدی روباتهای روزنامه‌نگار بتوانند با چندین منبع خبری کار کنند.
روباتها میتوانند به روزنامه‌نگار در جمع‌آوری دادهها و تحلیل آنها کمک کنند.
حتی در مواردی، ممکن است تحلیل‌هایی را بر اساس محاسبات پیچیده‌ای ارائه کنند که خود روزنامه‌نگاران نمی‌توانسته‌اند به آنها دست یابند.
شاید در آینده حتی روباتها بتوانند از دادهها فراتر بروند و تحلیل‌هایی را نیز در مورد خبرهایی که می‌نویسند ارائه کنند؛ با این حال، هنوز اختیار از دست روزنامه‌نگار انسانی خارج نشده است.
فناوری‌هایی مثل تبدیل صحبت‌ها به متن، شناخت افراد از روی تصاویر یا موتورهای جست‌وجو در آرشیو‌ها، به طور گسترده میتوانند خودکارسازی را در عرصه روزنامه‌نگاری بهبود بخشند و ارزش افزوده‌ای برای کار روباتهای روزنامه‌نگار به وجود بیاورند.
مترجم: سعید ارکان‌زاده یزدی/ الکساندر فانتا:
منبع: مؤسسه مطالعات روزنامه‌نگاری رویترز در دانشگاه آکسفورد